:: سال 4، شماره 8 - ( 6-1398 ) ::
سال4 شماره 8 صفحات 59-41 برگشت به فهرست نسخه ها
معناشناسی تاریخی اوصاف حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم؛ مطالعه موردی واژگان حنیف، مسلم، اوّاه، امّه، اسوه
عبدالله میراحمدی* 1، موسی ابراهیمی2 ، علی اصغر هادی3
1- دانشگاه خوارزمی ، mirahmadi_a@yahoo.com
2- دانشگاه خوارزمی
3- دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد
چکیده:   (7619 مشاهده)

اوصاف و نحوه سیر و سلوک حضرت ابراهیم (ع) در قرآن جلوه­ای خاص داشته و از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. تاکنون پژوهش­های زیادی با رویکرد سنتی در مورد بعضی اوصاف شاخص ایشان صورت گرفته است. جستار پیش رو نیز به نوبۀ خود در تلاش است ضمن تبیین اوصاف کلی حضرت ابراهیم (ع)، با به­­کارگیری ابزار علم معناشناسی و زبان­شناسی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به تبیین اوصاف «حنیف، مسلم، أمه، أسوه و أواه» بپردازد. بررسی­ها نشان می­ دهد رویکرد ریشه­ شناسی در مورد حنیف به دلیل تغییر مدلول آن، بدون ثمر بوده است. در مورد مسلم، ریشۀ آن را از أسلم دانسته و در مورد أمه به تلاقی دو واژه «أم و أمه» و اتصال این دو، بر محور معنای انتزاعی «قاصد و مقصود» گردیده است. پیرامون واژه «أسوه» نیز به دو ریشه سریانی متحدالشکل با دو معنای «زخم را درمان کردن» و «پایه و اساس» رسیده و معنای دوم را هم محتمل دانسته ­اند. در مورد واژه أواه به ریشه عبری أوه به معنای آه کشیدن و نالیدن می­رسد. رویکرد ساختاری معناشناسی، واژگان «حنیف و مسلم»، «مسلم و وسط»، «أمه و أسوه» و «أواه و حلیم» را بر محور جانشینی در یک حوزه معنایی دانسته و به تحلیل مؤلفه­ های معنایی پرداخته و در نهایت، ترسیم انگاره معنایی، نویسنده را در ارائه یک نمونه تحلیل تفسیری از این اوصاف، یاری نموده است.

واژه‌های کلیدی: معناشناسی، ابراهیم (ع)، حنیف، مسلم، أمه، أسوه، أواه، قرآن.
متن کامل [PDF 1189 kb]   (1264 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/3/27 | پذیرش: 1397/2/5 | انتشار: 1399/6/29


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 4، شماره 8 - ( 6-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها